DON QUIJOTE I.Cild /Mıguel de Cervantes Saavedra

 ARKA KAPAK

124 Kısım Tekmili Birden “Don Quijote” Yapı Kredi Yayınları Kâzım Taşkent Klasik Yapıtlar Dizisi’nin yeni kitabı, İspanyol yazar Cervantes’in ünlü romanı Don Quijote, tam adıyla La Mancha’lı Yaratıcı Asilzade Don Quijote. Kitabın sunuş yazısını yazan Prof. Jale Parla’nın sözleriyle: “Birinci kısmının basıldığı 1605 yılından beri en çok okunan, en çok sevilen, en çok yorumlanan ve yeniden en çok yazılan La Mancha’lı Şövalye Don Quijote ve silahtarı Sancho Panza’nın serüvenleri”, bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de ilgiyle karşılanmış, ancak dilimize daha çok İngilizce ve Fransızca gibi ikinci dillerde çocuklar için hazırlanmış baskılarından yapılan çevirileriyle girmişti. Yine de, ancak bir iki tane ve ikinci dillerden de olsa, tam metin çevirileri de yapıldı. Şimdi ise, Jale Parla’nın yerinde saptamalarıyla: “Shakespeare’le birlikte belki de ilk kez modern okuru düşleyen” ve sadece “şövalye romanları”nın değil, “Rönesans’ta kullanılan bütün (yazınsal) türlerin otoritesini dyıkan” bu önce yazarın belki postmodern anlatıyı bile nerdeyse dört yüzyıl önceden haber veren bu öncü romanı ilk kez tam anlamıyla Türkçeye kazandırılmış oluyor. La Mancha’lı Yaratıcı Asilzade Don Quijote, Roza Hakmen’in İspanyolca aslından yaptığı tam metin çeviriyle ve Ahmet Güntan’ın şiir çevirileriyle nihayet dilimizde.

ALINTI

"Zamanın silmediği anı, ölümün dindirmediği acı yoktur."

        "Gün kendini gösterdiğinde

acısı artar Petrus'un,

utanır yine de kimseler görmediği halde

kendi günahını kendisi gördüğünde,

çünkü kendinin görmesi yeter

yüce bir gönüle utanmak için,

gökyüzü ve toprakla yalnızken bile

utanır bir hata işlediğinde."

"Zaten, kıskançlığın hüküm sürdüğü yerde fazilet, pintiliğin olduğu yerde de cömertlik barınamaz."

YORUM

"..çok öykü okudum ama, hiçbirinde gezgin şövalyelerin..."

Öncelikle şunu belirtmeliyim ki bu yorum birinci cilt hakkında, benim üzerimde uyandırdığı duygu ve düşünceleri içermekte. İkinci cildin yorumunda daha genel ve döneme ait düşüncelerin bulunduğu bir yorum gelecek.

Okumaya başlamadan önce en büyük hatalarımdan (bence öyle) bu kadar yüksek beklentiyle başlamamdı.. Ayrıca şunu da söylemeden geçemeyeceğim bu kadar kült bir eserde bu kadar hayal kırıklığına uğramam oldukça şaşırttı beni.. Beklentimin oldukça yüksek olmasının iki temel nedeni var diyebilirim, birinci oldukça geçerli hakkında bu kadar konuşulmuş, onlarca dile çevrilmiş eser olmasının sebebini merak ettiğimden beklentim otomatikman yükseldi.  İkinci sebebi hem kişisel olarak uzun zamandır beklettiğim hem de grup okuması yapıldığı için bir senedir okumayı dört gözle beklediğim için kendi kendimi  gaza getirmiş olabilirim :) Ayrıca baskısı bile beni motive eden, meraklandıran bir unsurdu :) Demek ki kendimi oldukça gereksiz yere gazlamışım. Şimdi gelelim neden hayal kırıklığına uğradım..

Öncelikle okumaya başladığım andan neredeyse ilk yüz sayfada ortamın içine bir türlü adapte olamadım, karakteri de anlayamadım. Karakterin özelliği bilerek yapıldığı bariz belli ama hani okurken insan bu kadarını da yapmazsın diyor. Sonunda yapıyor mu yapıyor tabi..

Karakterimiz aslında oldukça akıllı bir birey olmasına rağmen şövalye, özellikle gezgin şövalye olmayla kafayı bozmuş dersek abartı olmaz. Şövalyelik üzerine yazılan neredeyse tüm eserleri okumuş, tüm bilgi ve donanıma sahip ama uygulamada oldukça eksik olmasına rağmen kendini de döneminin gezgin şövalyesi ilan ediyor. 

Bu olay bir tık garip, hatta saçma gelebilir. Karakterimizin kendisi de farkında tüm bu olanların. Normal olarak nitelendirdiğimiz yaşantısında oldukça aklı başında, zeki ve kendini geliştirmiş diyebileceğimiz bir karakter olmasına rağmen konu şövalyelik olduğunda oldukça şaşırtıcı bir hale bürünüyor. Bu ayrı ikilem gerçekten insanı allak bullak eden bir olay. Okurken gerçekten krizler geçirdiğim yerler oldu. 

Olumlu bir düşünce oluşturmaya çalıştığımda aklıma şu olay geldi, biz kitapseverlerin gerçekten çok sevdiği kurgu kitaplarda yaşamak, orada olmayı istediğimiz veya hayal dünyamızın yarattığı evrenlerde yaşasaydık keşke dediğimiz yerler oluyor. Eğer olmuyorsa hem tebrikler hem de geçmiş olsun :) Eğer bu isteğimiz gerçekleşseydi bizleri nasıl bir durum beklediğini, bu olayların nasıl sonuçlanacağını da görmüş olduk diyebilirim ama gerçekten Don Quijote kadar olamayız bence.. Onun eline kimse su dökemez :)

Dediğim gibi karaktere alışamadım, ortama bir türlü adapte olamadım daha sonrasında bir tık daha keyifli hale geldi ama gerçekten okurken oldukça rahatsız olduğum, sık sık mola vererek bitirdiğim bir eser olması beni oldukça ikilimde bırakıyor ve bunu hiç söylemek istemesem de olumsuz yanları daha ağır basıyor. Öneri konusunda başka yorumlara bakıp  ve ikinci cildin yorumunu okuduktan sonra karar vermenizi tavsiye ederim.

Şövalye konusunu bir kenara atarsak da diğer konularda da sevmediğim kısımlar var, kadınlar hakkında düşünceler, kalemin üslubu, argo kullanımı vs beni rahatsız eden durumlar. 

Bu kadar zorlanarak okuduğum eser olduğunu hiç hatırlamıyorum ama devam ettim mi ettim :) Ben de Don Quijote olmasamda galiba deliyim :)

Bu yorumda duygunun ağır bastığı bir yorum geldi farkındayım ikinci cildi bittiğinde daha genel, dönem özellikleri yazarın amacı, karakter ve olaylar hakkındaki düşüncelerimin yorumu gelecek. 

YALNIZIZ/Peyami Safa

ARKA KAPAK

Peyami Safa'nın son romanı Yalnızız, engin ruh tahlilleri ve kendi türünde açtığı çığırla onu yalnızca Türk edebiyatının değil, Dünya edebiyatının zirvelerine taşımış şaheseridir. Peyami Safa'nın diğer bütün romanlarında olduğu gibi Yalnızız romanında da doğu-batı, madde-mânâ, ruh-beden, idealizm-materyalizm gibi ikilemler üzerinde durularak, aynı evde yaşadıkları hâlde birbirlerinden oldukça farklı mizaç, düşünce ve insan ilişkilerine sahip aile fertleri üzerinden ruhunu arayan bir toplum resmedilir. Bireysel ve toplumsal kimliklerimiz arasında, bilhassa Batılılaşma hareketlerinden sonra ortaya çıkan uyumsuzluğun yarattığı sıkıntılar, kalabalıklar içinde milyonlarca "yalnız"ın peyda olmasına sebep olmuştur. Yalnızız; sıra dışı kurgusu ve bir üst kurmaca metin olarak romanda kendine yer bulan ütopya ülkesi Simeranya ile yarım asırdır Türk edebiyatının en çok okunan ve sevilen romanlarının başında geliyor.

YORUM

Safa'nn kalemi gerçekten yerli yapıtlar arasında oldukça farklı ve güzel yere sahip. Okuduklarım arasında da en sevdiğim eserlerden biri diyebilirim.

Yalnızız isminden de anlaşılacağı üzere yalnızlık üzerine kurulan bir yapıt. 

Her insan aslında kalabalıkta olmasına rağmen yalnızdır. Anlık bir boşluk oluştuğu an insan kendi içinde ki yaşama dönüyor. Kendini dinlemek, insanlardan uzaklaşmak bir yerde çok rahatlatıcı olmasının yanı sıra toplum işleyişine ayak uydurmak gerektirdiği zaman ufak tefek de sıkıntılar yaratan bir durum. Her şeyde olduğu gibi bunda da orta yolu bulmaya odaklanmak gerekiyor. Ayrıca anı yakalamada usta olanlara da hayranım, ben kendimi dinlemeye başladığım an olaydan andan anında kopuyor an'a geri dönüşüm de oldukça sıkıntılı oluyor :) Çok fazla uzatmadan esere geri dönecek olursak; 

Safa'nın Yalnızız eserinde Samim karakteri üzerinden yarattığı "Simeranya" adını verdiği dünyayı inşa ederek iç dünyasının kapılarını açmış, ideal yaşama alanını oluşturmuş, dünya meselelerine çözüm üretmeye çalışmış, baştan aşağıya yeni bir dünya, yaşam şekli oluşturmuş. Eser o kadar dolu bir eser ki nereye elinizi atsanız boş kalmayacak türden. Safa'nın kalemi gerçekten güçlü olduğunu bu eserinde hissettim.

Tek sevmediğim nokta karakterler arasında yaşanılan olaylarda ki tutumdu. Kadınlar ayrı bir alem, erkekler ayrı bir alem birleşince benim hoşlanmadığım durum ortaya çıktı. Her eserinde bu duygu oluşuyor ama yalnızız eserine özgü değildi bu :)