KÜÇÜK AĞAÇ'IN EĞİTİMİ/ Forrest Carter

 ARKA KAPAK

Sevgiyi, duyarlılığı, dürüstlüğü, samimiyeti Kızılderili mantığıyla işleyen muhteşem bir kitap...

Egemenlik ve güç tutkusu peşinde koşan Beyaz Adam'ın acımasızca yok ettiği Çeroki'lere ithaf edilen bu kitap, insanı 'umursayan', acılarını 'paylaşan', yaşamın bütünselliğini 'savunan' bir kültürün mesajı... Evrensel dostluk ve barışın hikâyesi... İnsani duyarlılığın görkemli direnişi... Yüzeysel ve mekanik ilişkilerin hâkim olduğu günümüzde, yitirilen değerlere saygı duruşunda bulunma denemesi... Heidi, Küçük Prens, Şeker Portakalı ya da Martı'daki samimiyeti, dürüstlüğü özleyenler; coşmak, sevmek, özgür olmak, hüzünlenmek, doya doya ağlamak isteyenler için... En çok da kitle iletişim araçlarının kölesi olanlar, yaratıcılığı körelten eğitimi sorgulamak isteyenler için...

ALINTI

Büyükbaba dedi ki verdiğin bir şeyi nasıl yaptığını ona anlatmak, yalnızca "bir şey" vermekten daha iyiymiş. Dedi ki, "Bir adama kendi başına yapmasını öğretirsen, o zaman adam iyi olur. Oysa yalnızca bir şey verip hiçbir şey öğretmezsen, o zaman adama geri kalan yaşamı boyunca, sürekli veriyor olursun." Büyükbaba dedi ki, "O adama yanlış hizmet yapmış olursun, çünkü sana bağımlı olursa, o zaman onun kişiliğini alır ve çalarsın."

"Yaşlandığın ve sevdiklerini hatırladığın zaman yalnızca iyi hatırlarsın. Kötüyü hatırlamazsın hiçbir zaman ki bu da kötünün hiçbir şeye değmediğini kanıtlar."

"Onlara göre sevgi ve anlayış aynı şeydi. Büyükanne, anlamadığı bir şeyi sevemeyeceğini söyledi. İnsanları ve Tanrı'yı anlamazsan ne insanları ne Tanrı'yı sevebilirdin."

YORUM

"Yaşam içinde öğrenmek zorundasın."

Arka kapak yazısını okuduktan sonra hemen okumalıyım demiştim ve iyi ki okumuşum dediğim bir kitap oldu.  2021'in güzel kitaplarındandı.

Kısaca konusundan bahsedecek olursam, bir Çeroki Kızılderili'si olan Küçük Ağaç’ın annesini ve babasını kaybetmesinden sonra büyükannesi, büyükbabası ile hayata yeni bir başlangıç yaptığını söyleyebiliriz. Günlük tadında Küçük Ağaç'ın kazandığı, öğrendiği deneyimleri biz okuyucular da deneyimliyoruz.

Peki nasıl bir deneyim bu? Yazar aslında bir olayı simgesel olarak ele alıyor, beyaz adam, yasalar, politika, edebiyat, sömürge ve daha birçok konuyu olaya ilişkin örnekler üzerinden Küçük Ağaç'a büyükannesi ve büyükbabası tarafından tarif ediliyor.

Geçmişini bilmeden geleceğe yön veremezsin diyor büyükbabası, Çeroki Kızılderili'ler hakkında bu kitabı okumadan önce hiç duymamıştım bile açıkçası. Yazarın kendine üslubuyla, okuyucuyu bir çocuk gibi eğiterek bilgiler veriyor. Siz bir Küçük Ağaçsınız.

 ABD 'de yaşayan bir yerli kabile olan Çerokilerin acı hayatlarından geriye kalmış yerli bir aile, hayata tutunma çabaları, hayattan koparılmaya çalışılmaları ve aradaki insan üstü  mücadelenin hikayesini öğrendikten sonra gerçekten üzülmemek elde değil. Özellikle son bölümler..

Zaman ayırdığım her saniyeye değen bir eserdi.

Kesinlikle tavsiye ediyorum.

ELEŞTİREL OKUMA/ Emin Özdemir

 ARKA KAPAK

"Okuryazarlık"tan "Okur"luğa...

Hemen çoğumuz, okula başlayışımızdan kısa bir süre sonra, harfleri birbiriyle çatarak anlam çıkarma, başka bir deyişle okuryazarlık becerisini kazanırız. Ancak yaşamın akışı içinde bu beceriyi sürekli kullanma gereğini duymayız. Bu yüzden çoğumuz "okur" değil "okuryazar" sayılırız.

Peki, okuryazarlıktan okurluğa nasıl geçebiliriz? İşte elinizdeki kitap böyle bir amaçla, okuryazarlıktan okurluğa giden yolu gösterme amacıyla hazırlanmıştır.

Okuyacağımız metinle sağlıklı bir iletişime nasıl girebiliriz? Okur olarak sorumluluklarımız nelerdir? Okurken neleri, nasıl göz önünde bulunduracağız? Bunlar ve bunlara benzer soruların kılavuzluğunda "eleştirel ve yaratıcı okuma"nın gerektirdiği donanım, Emin Özdemir'in bu kitabında, örneklere bağlı olarak bütün yönleriyle gösterilmiştir.

ALINTI

"..okumasını bilen ama hiç okumayan biri ile okumasını bilmediği için okumayan biri arasında bir fark yoktur."

"..Dünya kurmaca ise, bunu edebiyat kitaplarından öğrendim; dünya gerçeklik ise bilim kitaplarından... Dünyanın us olduğunu felsefe okuyarak, imgelem olduğunu şiir okuyarak öğrendim. Dünyanın bellek olduğunu bana öğreten de tarihtir."

"Öğrenim insan kişiliğini bütünler, ama öğrenimin kendisi de kişiliğin deneyleriyle bütünlenir, çünkü insan yaradılışındaki yetiler, öğrenimle budanması gereken yaban bitkiler gibidir."

YORUM

"Çağdaş insan okuyan, okudukları üzerinde düşünen, kendini sürekli yenileyendir."

Okuryazarlıktan okurluğa giden yolu gösterme amacıyla yazılan, eleştirel okuma eseri Emin Özdemir'in üslubuyla bilgilendirici bir yolculuğa çıkıyoruz.

5 bölümden oluşan Eleştirel Okuma, içerisinde önemli isimlerden alıntılar, örnek yazılar ile birlikte Emin Özdemir'in verdiği kaliteli okumalar nasıl yapacağımızı, bilinçli okumak ve yazım türler hakkında verdiği bilgilerle keyifli ve bilinçli bir okuma yaşıyoruz.

1.Okumanın işlevi

2.Okumanın iletişimsel boyutları

3.Öğretici metinleri okuma

4.Yazınsal nitelikli metinleri okuma

5.Şiirleri okuma

Her bölümün sonunda uygulama soruları mevcut. Bu sorular açıkçası kendimizi test edebilmemiz için oldukça yararlı. Aslında eğitim kitabı olarak da kullanılabilir. Yazarın önceden üslubuna hakim olduğum için açıkçası hiç akademik dil gibi gelmedi. 

Gerçekten faydalı bir eser olduğunu dile getirebilirim. Sizi sıkmadan, bilinçli bir okuyucu olmanın yollarını ve bu getirileri yaşamda ne kadar kıymetli ve önemli olduğunu gösteren bir yapıt.

KOMÜNİST MANİFESTO/ Karl Marx- Friedrich Engels

 ARKA KAPAK

Karl Marx ve Friedrich Engels'in, Komünistler Birliği'nin programı olarak kaleme aldıkları Komünist Manifesto, 1848 Şubat'ında, tüm Avrupa'nın devrimci ayaklanmalarla çalkalandığı bir dönemde, Londra'nın gösterişsiz bir basımevinde basıldı. Bilimsel sosyalizmin kitlesel siyaset sahnesine çıkışının ilk ciddi işareti olan Manifesto, yayınlandığı günden bu yana en çok okunan ve en çok tartışılan toplumsal ve siyasal metinlerden biri olmakla kalmadı, daha sonraki sosyalist ve komünist partilerin programlarının temelini oluşturdu, dünyanın değişmesinde ve milyonlarca insanın yaşamında belirleyici bir rol oynadı. Modern çağda başka hiçbir siyasal hareket, döneminin toplumsal, ekonomik ve sınıfsal koşullarını kavrayışındaki derinlik, çözümleyişindeki gözüpeklik ve üslubunun gücü bakımından, Manifesto'yla kıyaslanabilecek bir metin ortaya çıkaramadı.

Bugün Marxçı hareketin temel belgesi ve devrimci bir klasik sayılan Komünist Manifesto'yu, Marx ve Engels'in daha sonraki basımlara yazdıkları önsözler eşliğinde, Celâl Üster ve Nur Deriş'in 1978'de yaptıkları çevirinin gözden geçirilmiş basımıyla ve Manifesto'nun Türkiye ve Türkçedeki serüvenine ışık tutan bir önsözle sunuyoruz.

ALINTI

"İnsanın insan tarafından sömürülmesi ortadan kaldırıldığı ölçüde, bir ulusun başka bir ulus tarafından sömürülmesi de ortadan kaldırılmış olacaktır."

"Hiç kuşku yok ki, her ülkenin proletaryası her şeyden önce kendi burjuvazisiyle hesaplaşmak zorundadır."

"Marx'ın iki büyük keşifte bulunduğunu söyledi. Bunlardan biri, insanlık tarihinin gelişme yasası, öbürü ise kapitalist üretim tarzının ve bu üretim tarzının yarattığı burjuva toplumunun işleyiş yasasıydı."

YORUM

"Şimdiye kadar filozoflar yalnızca dünyayı çeşitli biçimlerde açıklamakla yetinmişlerdir; oysa asıl sorun, dünyayı değiştirmektir."

Eser hakkında düşünceden ziyade basım ve içerik hakkında bir yorum olacak.

Başlangıçta Karl Marx ve Friedrich Engels hakkında biyografi kısmından sonra, Komünist Manifestonun başlangıcından neredeyse günümüze kadar geldiği sürecin, çevirmeler, baskılamalar vs onun hakkında bir bölüm mevcut. 

40 sayfadan sonra asıl belgelere, Komünist Manifesto bölümüne geliyoruz. Belge içeriği dört bölümden oluşuyor;  

I. Burjuvalar ve Proleterler

II. Proleterler ve Komünistler

III. Sosyalist ve Komünist Literatür

IV. Komünistlerin Günümüzdeki Çeşitli Muhalefet Partileri Karşısındaki Tutumu

Daha sonraki bölümümüz başlangıçta yer verilen basım, çevirilerin hikaye bölümünde de bahsedilen diğer çevirilerde verilen önsözlere yer verilmiş.

Hiçbir bilgisi, ilgisi olmayanlar için, kolay bir başlangıç olacak nitelikte olduğunu söyleyebilirim. Çünkü genel olarak sürecin nasıl başladığı, nasıl devam ettiği, nasıl bittiği hakkında yüzeysel bilgiler içeriyor. Zaten ilginizi çekiyorsa araştırma ilginizi arttıracak niteliği de sahip.

DON QUIJOTE II.CİLT/Miguel de Cervantes Saavedra

 ARKA KAPAK

124 Kısım Tekmili Birden “Don Quijote” Yapı Kredi Yayınları Kâzım Taşkent Klasik Yapıtlar Dizisi’nin yeni kitabı, İspanyol yazar Cervantes’in ünlü romanı Don Quijote, tam adıyla La Mancha’lı Yaratıcı Asilzade Don Quijote. Kitabın sunuş yazısını yazan Prof. Jale Parla’nın sözleriyle: “Birinci kısmının basıldığı 1605 yılından beri en çok okunan, en çok sevilen, en çok yorumlanan ve yeniden en çok yazılan La Mancha’lı Şövalye Don Quijote ve silahtarı Sancho Panza’nın serüvenleri”, bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de ilgiyle karşılanmış, ancak dilimize daha çok İngilizce ve Fransızca gibi ikinci dillerde çocuklar için hazırlanmış baskılarından yapılan çevirileriyle girmişti. Yine de, ancak bir iki tane ve ikinci dillerden de olsa, tam metin çevirileri de yapıldı. Şimdi ise, Jale Parla’nın yerinde saptamalarıyla: “Shakespeare’le birlikte belki de ilk kez modern okuru düşleyen” ve sadece “şövalye romanları”nın değil, “Rönesans’ta kullanılan bütün (yazınsal) türlerin otoritesini dyıkan” bu önce yazarın belki postmodern anlatıyı bile nerdeyse dört yüzyıl önceden haber veren bu öncü romanı ilk kez tam anlamıyla Türkçeye kazandırılmış oluyor. La Mancha’lı Yaratıcı Asilzade Don Quijote, Roza Hakmen’in İspanyolca aslından yaptığı tam metin çeviriyle ve Ahmet Güntan’ın şiir çevirileriyle nihayet dilimizde.

ALINTI

"Şimdi  lütfen söyleyin bakalım, elinde olmadan deli olan mı,yoksa bilerek delirenler mi  daha akıllıdır?"

"Bu dünyada bir insanın yapabileceği en büyük delilik, kimse öldürmediği halde, sırf keder yüzünden kendini ölüme terk etmektir."

"Her güzellik âşık etmez; bazılarına bakmaktan hoşlanılır ama istek uyandırmazlar; her güzellik âşık etse, istek uyandırsa, kalpler karmakarışık olur, yolunu şaşırır, nerede duracaklarını bilemezlerdi; çünkü sayısız güzel insan olduğundan, istekler de sayısız olurdu. Oysa derler ki, gerçek aşk bölünmez, kendiliğinden olur, zorla olmaz."

YORUM

"..kör köre kılavuzluk ederse, ikisi de çukura düşer."

La Mancha'lı Yaratıcı Asilzade Don Quijote efsanelerin efsanesi bir yapıt, doğru. Birinci kitabın yorumunu hatırlayanlar varsa, hatırlamıyorsanız bundan bir önceki gönderide mevcut :) beklentimin aşırı yüksek olduğunu, oldukça heyecanlı bir başlangıç yaptığımı ama bu kadar efsanevi bir yapıttan memnun kalamadığımı söylemiştim. Birinci kitabın yorumu tamamen duygulara dayalı bir yorumdu açıkçası, çok fazla analiz içermiyordu.

Şimdi eserin ikinci kitabı bittiğinde şöyle genel olarak kitaba baktığımda aslında okurken sadece olumsuz olaylara, güldürme, saçmalıklara takılı  kaldığımı fark ettim. Kitabı kapattım düşündüm dedim ki bu yazarın amacı neydi bu eseri ortaya çıkarırken, bu romanın yazılma  amacının yaşanılan dönemde şövalye kitaplarının kötü bir etkisi olduğunu, saçmalıklardan ibaret olduğunu düşünüp şövalye kitaplarının kökünü kazımak olduğunu söylemiştir. Amacına ulaşma şeklinin o kadar abartı olması, rahatsız edecek düzeyde olduğunu dile getirmeme gerek yok :) oldukça başarılı bir kalemle bu işin hakkını vermiş.

Dönemden etkilenmeyen bir yazar düşünülemez ve hayatından tamamen kopmuş bir eser yazmak, bilemiyorum ne kadar mümkün. Yazarın hayatını, tabi kaynaklara göre, okuuduğumda Don Quıjot'un davranışlarıyla örtüşüyordu. Yani neden bunu yapıyorsun sorusunun cevabı hayatındaki izlerde saklı.

Eserde en çok sevdiğim kısımlardan biri şiirlerdi, Cervantes in edebiyatla iç içe olan kişiliği şiirlerinde de gözüküyor. 

Eser normalde tek kitaplık olmasına rağmen kitap basıldıktan bir süre sonra yalancı, sahte bir kitap çıktı, Cervantes bu nedenle ikinci kitabı yazdı ve başka yalancı kitaplar çıkmaması için sonunda oldukça etkili bir son yazdı ( spoiler vermemek için yazmıyorum ) Hatta ikinci kitapta  yalancı kitaba değiniliyor. 

Bu bilgiyi şöyle verdim birinci kitap aslında final olabilecekken bu farklı kitabın ortaya çıkmasıyla bu yolculuğu olabildiğince uzatmış. Bilmiyorum ama ikinci kitap birinci kitaptan pek farkı yoktu, uzatılmış hissiyatı oluşturdu bende. Ama çıkma sebebi de oldukça mantıklı geldiği için bir şey de diyemiyorum :)

Öyle veya böyle bir başyapıtın daha sonuna gelmiş bulunmaktayız.