GAZAP ÜZÜMLERİ/ John Steinbeck

 ARKA KAPAK

John Steinbeck’in tartışmasız en büyük eseri olan ve ona Pulitzer ödülünü kazandıran Gazap Üzümleri, 1939’da ilk kez yayınlandığında şok etkisi yaratmış ve büyük tartışmalara yol açmıştı. Tüm dünyayı etkileyen “Büyük Buhran” döneminde, tarımın kapitalistleşmesi ve krizler yüzünden yoksullaşan ve mülksüzleşen yığınların ayakta kalma mücadelesinin anlatıldığı bu destansı romanda Steinbeck, açlık, sefalet ve zorbalık yüzünden evlerini terk edip yollara düşmek zorunda kalan binlerce işçi ailesinden birine odaklanıyor.

Boşa çıkan umutların, hüzne dönüşen sevinçlerin arasında insanlığın direncini ve onurunu çarpıcı bir dille anlatan, kapitalizmi iliklerine kadar eleştiren Gazap Üzümleri, 20. yüzyılın en önemli eserlerinden biridir.

ALINTI

"İnsan kendini neye mecbur hissediyorsa onu yapmak zorunda. Ben sana şöyle yap diyemem. Bence şans ya da uğursuzluk diye bir şey yoktur. Bu dünyada doğruluğundan emin olduğum bir şey var, o da, kimse kimsenin hayatına karışmamalı. Her şeyi kendi yapmalı insan. Belki ona yardım edilir ama, şunu yap denemez."

"O ürün büyüdüğü, hasat edildiği zaman, kimsenin eli sıcak toprak topağına değmemiş, kimsenin parmakları arasından yere toprak elenmemiş olacaktı. Ne kimse tohuma eliyle dokunmuş, ne kimse büyümesi için özlem duymuş olacaktı. İnsanoğlu kendi yetiştirmediği şeyi yiyecekti. Ekmeği ile arasında bir yakınlık olmayacaktı. Toprak o demirlerin altında doğuracak, yavaş yavaş o demirlerin altında ölecekti. Söz konusu olan sevgi ya da nefret değildi çünkü. Ne hayır dua vardı ortada, ne lanet. "

"Şimdi, hemen ölmeleri mi, yoksa iki yıl sonra gıda yetmezliğinden ölmelerini mi? Bütün hafta ne yedik, biliyor musun? İçyağında pişmiş ot, bir de kızarmış hamur! Hamur için unu nereden bulduk, onu biliyor musun? Bir yük vagonunun döşemesini süpürmüştük, oradan.."

YORUM

"Bir traktör geliyor, on aileyi yerinden ediyor. Her yer traktör dolu. Yıka döke giriyorlar, ortakçıları söküp atıyorlar. "

Amerika'ya büyük hasarlar veren Büyük Ekonomik Buhran döneminde geçen bir hikayeye odaklanan Steinbeck. Doğup büyüdükleri yerden kuraklık, işsizlik ve ekonomik ve sosyal kriz nedeniyle ayrılmak zorunda kalan binlerce ailenin sesi olacak,  Joad ailesinin yaşadığı sorunlara değinerek tüm insanların sesi olur.

Steinbeck'i büyük çoğunluğu Fareler ve İnsanlar eseri ile tanıyor olabilirsiniz. Benimde kalemiyle tanışma kitabım o kitaptı. Orada kaleminin akıcılığı, üslubu ile kalbimin bir köşesine iz bırakmıştı.  Gazap Üzümleri eserini okurken aslında kaleminin çeşitliliğini görmüş oldum. Önceden bahsettiğim gibi kendini tekrarlamayan yazarlara, kalemleri oldukça seviyorum. Steinbeck her eserinde bunu gözler önüne seriyor.

Joad ailesinin bir üyesi gibi hissettiren, her bir sorunda kendimin de sorunlara çözüm yolları arayan, bu olmayacak sistem hakkında sorgulatan bir eser, Gazap Üzümleri. Çiftçilerin nasıl bir sistem içerisinde olduklarını, mantıksız bir şekilde önlerini kapayıp hiçbir şey yapmadıklarını oldukça açık bir şekilde bizlere gösteriyor. Bir kitabı okurken hem duygusal hem de mantıksal olarak doyurması benim açımdan büyük bir başarı niteliğidir. Özellikle mantıksal açıdan doyurması. Ve bu eserde oldukça fazla doyduğumu söyleyebilirim. Her bir olayın perde arkasında neler döndüğünü sorgulatan eserler okumayı seviyorsanız hiç beklemeden kitaplığınıza eklenecek bir yapıt.

Kesinlikle okunmaya değer bir yapıt, bunu dillendirmeme gerek var mı bilmiyorum ama eğer tereddüt edenler varsa kesinlikle etmemeli. Kitaplığınızın nadide eserlerinden bir olmaya aday bir eser.