Bosna Hersek’in özgürlük ve bağımsızlık mücadelesinde en başta rolü oynayan Aliya İzetbegoviç’in hapis günlerinde fikri dünyasında derinleştiği notlarının derlemesidir Özgürlüğe Kaçışım. Yaşamının neredeyse tamamı özgürlük mücadelesi ile geçen İzetbegoviç, bulunduğu coğrafyayı ve dünyayı tüm yönleri ile kavrayabilen, geçmişi ve yaşadığı çağı farklı disiplinler içinde değerlendirebilen çok yönlü kişiliği ile son yüzyılın en önemli düşünürlerinden biridir.
Aliya İzetbegoviç, Özgürlüğe Kaçışım ile temel hak ve özgürlükler, din, siyaset, bilim, ilim ve sanat gibi birçok kavramı engin bilgi birikimi ile damıtıp biz okuyucuya hakikati göz hizasına getirecek eşsiz bir eser sunmuştur.
ALINTI
"Boş bir kayanın bakiliği mi, mis kokulu ömründe kısa sürede yapraklarını yitiren gülün faniliği mi- hangisi daha iyi?"
"Bir atasözü der ki: 'Zeki bir şeytan ile uğraşmak, iyi kalpli bir budalayla uğraşmaktan iyidir.' Sanırım bunun nedeni zeki kötünün çıkarı doğrultusunda hareket etmesinden mütevellit, iyi kalpli budalanın aksine, öngörülebilir olmasıdır. Ne umabileceğini bilirsin."
"Başıma ne geldiği (ya da neler geldiği) önemlidir, ama ondan da önemlisi neden geldiğidir."
"..Yalnızca ölüm gerçeğini hesaba katan bir felsefe gerçek felsefedir. Zira, gerçekliği su götürmez olan tek gerçek olarak ölüm es geçildiği takdirde, hayattan samimi bir şekilde bahsetmek mümkün müdür? "
"İçimde nefret değil, burukluk var."
Ne yaparsan yap, sonuç istediğin gibi olmadıysa bile bir şeyler yapabildiğini, düşünebildiğini unutma.
Özgürlüğe Kaçışım, İzzetbegoviç'in hapishane yıllarında kaleme aldığı altı bölüm içeren, İlk üç bölümü; hayata, insana, özgürlüğe, dine, ahlaka, siyasete, İslam'a ve son üç bölümünde Doğu-Batı Arasında İslam, Komünizm ve Nazizm: Unutulmaması Gereken Bazı Gerçekler ve son olarak İslam'a Dair: Tarihi ve Diğer Gözlemler başlıkları adı altında kendi deneyimleri, okuduğu kitaplardan gerek çıkarımlar yer almakta.
Dolu dolu bir kitap. Bazı sayfalarında gerçekten durup düşündürten konular, cümleler, sorular yer almakta. Kitaplardan alıntı yaptığı bölümlerde okunacak listesine eklenen bir çok yeni eser oldu. Bazen tüm inancınla savaşırsın. Zaten bu yaşamda bir şeyler olan inanç olmadan bir şeyler geçmiyor, olmuyor. Konuşmadığımız zamanlar en çok neye sığınırız? Yazmaya, çünkü o konuşamadıklarımızı bir şekilde ifade etmemiz lazım. Bir şekilde anlaşılmak, duyulma ihtiyacıdır bu. Yalnız olmadığımızı hatırlamamız, hissetmemiz gerekiyor.
Bu eserin şöyle bir yanı daha var yazarın geçmişi, ne ile mücadele ettiğini düşünecek olursak edebi yanı bir yana siyasi olarak bakılacak da bir eser. Kısaca hayatını burada bahsedeceğim ama detaylı olarak sizin kendiniz de yapmanızı tavsiye ederim.
Kimdir?
Aliya, Yugoslavya Krallığı döneminde, temel hedefi ülkedeki Müslüman Boşnakları dini ve milli konularda bilinçlendirmek olan 'Genç Müslümanlar' isimli oluşumun öne çıkan isimleri arasında yer aldı. Bu oluşum, Müslümanların ülkedeki diğer etnik ve dini gruplarla eşit haklar elde etmesini amaçlıyor, aynı zamanda Çetnik ve Ustaşa'ların yıktığı Müslüman evleri ve camilerin yeniden inşası için çalışıyordu. Savaşın akabinde kurulan Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti, faşizme galip gelse de dini ve milli konularda Müslüman Boşnakların sorunlarına çözüm olmadı. Aralarında Aliya'nın da bulunduğu 'Genç Müslümanlar' teşkilatının bazı üyeleri, 'din bilincinin uyandırılması' yönündeki faaliyetleri nedeniyle 1946'da tutuklandı. Aliya, 3 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Marksist-Leninist görüşlere sahip Josip Broz Tito liderliğindeki Yugoslavya'da da insan hakları için mücadelesini sürdüren Aliya, 'Preporod', 'Takvim' ve 'Glasnik' gibi gazete ve mecmualarda kimliğini ifşa etmeden yazılar yazdı. Aliya yazılarını, çocuklarının baş harflerinden oluşan 'LSB' mahlası ile yayınladı.
Tito'nun 1980'de ölmesiyle Yugoslavya'da aşırı milliyetçi söylemler yeniden sahneye çıktı. O yıllarda ceza kanununa 'ifade suçu' da eklendi.
Aliya İzetbegoviç, yazdığı 'Doğu ve Batı Arasında İslam' isimli eseri yayınlanmadan hemen önce, 1983'de beraberindeki 12 Müslüman aydınla tutuklandı.
'Saraybosna Süreci' olarak adlandırılan dava başladı.
Aliya ve diğer Müslüman aydınlar, ifade suçundan ve organize örgüt kurarak düşmanca faaliyette bulunmaktan suçlu bulundu. Aliya'nın mahkumiyet kararı, 'İslam Deklarasyonu' isimli kitabındaki ifadelerine dayandırıldı.
Aliya, 14 yıl hapse mahkum edildi.
Hapiste geçirdiği dönemde de yazmaya devam eden Aliya, 'Özgürlüğe Kaçışım-Zindandan Notlar:1983-1988' isimli eserini burada kaleme aldı.
Aliya, 1988'de afla serbest kaldı.
Aliya İzetbegoviç, 1990'da kurulan ve bugün de Bosna Hersek'teki Boşnakların en büyük partisi konumundaki Demokratik Eylem Partisinin (SDA) ilk genel başkanı seçildi. SDA, ilk çok partili seçimde ülkede en çok oyu alırken, Aliya da Yugoslavya'daki 6 sosyalist cumhuriyetten biri olan Bosna Hersek'in başkanı oldu.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder